Jedenastego listopada 2019 roku, ze Starego Portu w Sandomierzu ,o godzinie 8.00 wyruszył Flis Niepodległości. Rzeka Wisła pomiędzy Sandomierzem a Zawichostem to ostatni dziewiętnastokilometrowy odcinek dawnej granicy pomiędzy zaborem Austriackim i Królestwem Kongresowym.
Celem wyprawy do Zawichostu i z powrotem było uczczenie bohaterów, którzy, przy pomocy swych łodzi, w czasach zaborów przemycali przez „wodną granicę” rozmaite dokumenty powstańcze a nawet uciekinierów przed carskimi represjami. Ponadto takie jedyne w swoim rodzaju świętowanie wśród flisaków, żeglarzy oraz innych osób pochodzących z terenów wszystkich trzech wcześniejszych zaborów już trzeci rok z rzędu wprowadza dużo pięknej, wartościowej symboliki patriotycznej.
Rok rocznie, niezwykle ważnym dla organizatorów Flisu jest „ożywienie świadomości” na temat kluczowych dla naszej niepodległości czasów. Granica na Wiśle pomiędzy Zaborem Austriackim a Królestwem Kongresowym liczyła około 185 km (rozciągała się pomiędzy Niepołomicami a Zawichostem) jest dla mieszkańców nadbrzeżnych miejscowości bardzo żywa i w formie wspomnień przekazywana przez pokolenia.
We Flisie Niepodległości wzięło udział pięć jednostek pływających. Drewniane repliki dawnych łodzi rzecznych – czyli dubas „Sandomierka” i bat „Jaga” z najmłodszą załogą na pokładzie oraz, te odrobinę nowocześniejsze: łódź należąca do Wodnego Pogotowia Ratowniczego – Drużyny Podkarpackiej, jacht motorowy należący do rodziny Koziejów ze Mściowa oraz skuter wodny sandomierzanina – członka kadry paraolimpijskiej w narciarstwie alpejskim Jaśka Woźniaka. Rejs miał charakter apolityczny.
Na pokładach łodzi biorących udział w patriotycznym flisie znaleźli się goście z różnych zakątków Polski: flisacy z Ulanowa i Sandomierza, oraz żeglarze ze Śląska, Sandomierszczyzny, Świętokrzyszczyzny i Podkarpacia.
Najmłodszą załogą Flisu była rodzinna obsada bata „Jaga” Janek i Amelka Kuter ze sternikiem (i tatą) Łukaszem. Młodzi wodniacy uczestniczyli w tej imprezie już drugi raz i dali przykład patriotyzmu w postaci zbierania śmieci podczas postojów.
Pożegnani przez mieszkańców Sandomierza z burmistrzem Marcinem Marcem na czele, zabierając na pokład „Sandomierki” ekipę TVP Info patriotyczny Flis Niepodległości, punktualnie wyruszył do Zawichostu. Wiślana droga do Zawichostu, trasą, która pokryła się z dawną granicą między dwoma wrogimi zaborczymi państwami przebiegła w doskonałej świątecznej atmosferze.
Łodzie przybyły do Zawichostu punktualnie na godzinę 10.30. Na miejscu uczestników Flisu serdecznie przywitali mieszkańcy prastarego grodu oraz przedstawiciele władz samorządowych w asyście młodych adeptów pożarnictwa z biało-czerwonymi flagami. Burmistrz Zawichostu Katarzyna Kondziołka odebrała okolicznościowy podarek od burmistrza Sandomierza Marcina Marca oraz wręczyła załogom tradycyjne zawichojskie szczodraki a także, również okolicznościową przesyłkę, mającą trafić na ręce burmistrza Sandomierza.
O godzinie 11.00 odbyła się Msza Święta w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zawichoście, w której uczestniczyła delegacja Flisu Niepodległości pod przewodnictwem retmana Mieczysława Łabęckiego.
Planowo, o godzinie 12.15 Flis Niepodległości wyruszył w górę rzeki. Przez większość czasu łodzie płynęły połączone burta w burtę spokojnie pokonując dystans dzielący sąsiadujące ze sobą gminy Powiatu Sandomierskiego. Podczas drogi powrotnej wspominano naszych lokalnych bohaterów, którzy, w czasie zaborów, nie bacząc na wszelkie niebezpieczeństwa szmuglowali przez wiślaną granicę czy to dokumenty powstańcze czy to uciekinierów przed represjami carskimi po Powstaniu Styczniowym. Skupienie i powaga przeplatały się z radosną atmosferą rejsu niepodległościowego.
O godzinie 16.00, po dotarciu do Sandomierza, Flis Niepodległości zakotwiczył na środku rzeki na wysokości Bulwaru im. Józefa Piłsudskiego w oczekiwaniu na uczestników dwudniowego, III Rejsu Niepodległości Sandomierz- Baranów Sandomierski – Sandomierz. Po kilku chwilach do zakotwiczonego w nurcie rzeki dubasa „Sandomierki” dołączyły jednostki, które szczęśliwie powróciły z Baranowa Sandomierskiego. W świetle pochodni i rac świetlnych obie ekipy odśpiewały Hymn Polski. Światło i głosy uczestników obu rejsów dotarły do obu brzegów Wisły. W ten oto sposób, symbolicznie, zwieńczone zostały wiślane patriotyczne aktywności, które według naszej wiedzy pokryły przynajmniej 1/4 całej długości Rzeki Wisły, która, pomiędzy Niepołomicami a Zawichostem stanowiła granicę między wrogimi państwami zaborczymi.
Dziękujemy za wsparcie burmistrzom Miasta Sandomierza i Zawichostu, Sandomierskiemu Centrum Kultury, Miejsko – Gminnemu Ośrodkowi Kultury w Zawichoście oraz wszystkim uczestnikom, mieszkańcom obu brzegów Wisły, którzy nie kryli zadowolenia z tej apolitycznej patriotycznej wyprawy.
Organizatorzy:
Dubas „Sandomierka”, Wodne Pogotowie Ratunkowe – Drużyna Podkarpacka oraz sandomierscy samodzielni sternicy wiślani
Wsparcie:
Miasto Sandomierz, Miasto i Gmina Zawichost, Sandomierskie Centrum Kultury, Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Zawichoście
Ramowy program wydarzenia
Flis Niepodległości Sandomierz – Zawichost – Sandomierz 11.11.2019
godz. 8.00, Sandomierz, bulwar im. J. Piłsudskiego „Stary Port”
Wypłynięcie Flisu Niepodległości Sandomierz – Zawichost – Sandomierz
Godz. 10.30, Zawichost, przyczółek promowy
Przywitanie Flisu Niepodległości Sandomierz – Zawichost – Sandomierz
Godz. 11.00, Zawichost, Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,
Msza Święta w intencji ojczyzny
Godz. 12.15, Zawichost, przyczółek promowy
Wypłynięcie Flisu Niepodległości Sandomierz – Zawichost – Sandomierz
godz. 16.00, Planowe przybycie Flisu do Sandomierza, uroczyste zakończenie Flisu poprzez symboliczne połączenie obu brzegów Wisły
„Źródła Wisły, tak jak cały karpacki bieg Wisły, leżały na terytorium Austrii.
Dopiero od miejscowości Strumień Wisła przyjmowała rolę granicy politycznej, rozciągającej się aż do Zawichostu (ryc. 5): od Strumienia do Oświęcimia byłan to granica prusko-austriacka, a dalej, za ujściem Przemszy, granica polsko-austriacka.
W 1807 r. utworzono, podporządkowane Napoleonowi, Księstwo Warszawskie, które podzielone zostało na departamenty (ryc. 6). Od ujścia Przemszy do
Zawichostu Wisła była granicą Księstwa Warszawskiego i Cesarstwa Austriackiego.
Po ustaleniach Kongresu Wiedeńskiego zmianie uległa część granic wytyczonych na Wiśle. Od ujścia Przemszy do okolic Niepołomic (ujście potoku
Kościelnickiego) Wisła stanowiła granicę pomiędzy Rzeczpospolitą Krakowską a Cesarstwem Austriackim. Za Niepołomicami granica polityczna ciągnąca się do Zawichostu nie uległa zmianie. Od Zawichostu po miejscowość Otłoczyn
(ujście Tążyny) Wisła przepływała przez Królestwo Polskie. Jego podział wewnętrzny był taki sam jak w Księstwie Warszawskim, z dwoma wyjątkami.
Dawny departament radomski został przemianowany na województwo sandomierskie, a od ujścia Świdra do Otłoczyna Wisła stanowiła granicę między województwami mazowieckim i płockim. „
102.4 Most drogowy Niepołomice
cała długość granicy: 185 km
26,3+18,6 = 44,9 km (Rejs + Flis)
